Yaşlanma Sürecinin En Doğal Parçası: Menopoz

Her kadın için doğal bir süreç olan menopozu ve etkilerini açıklamadan önce bir konuya dikkati çekmeliyiz. Menopoz, bir hastalık değil yaşlanmanın doğal bir parçasıdır ve hormonlardaki değişimlerin sonucu oluşan yıpratıcı semptomlar sağlıklı beslenme ile hafifletilebilir veya tamamıyla ortadan kaldırılabilir.

“Fizyolojik bir dönüm noktası” olarak da ifade edilen menopoz, üreme döneminin sonları ile yaşlılık dönemi başlangıcı arasında yer alan bir dönemdir ve yumurtlama işlevinin son bulması anlamına gelmektedir. Bu süreçten bahsedebilmek için, son görülen reglin üzerinden 1 yıl geçmiş olmalıdır. Menopoza giriş yaşı, tüm dünyada 50-51 olarak kabul edilir. Ancak ülkemizdeki kadınlar 46-48 yaşlarında bu sürece girerler.

40 yaşından önce girilen menopoz, erken menopoz olarak adlandırılır. Erken menopozun nedenleri; genetik faktörler, sigara kullanımı, çok zayıf veya çok kilolu olmak, hareketsiz yaşam tarzı, D vitamini eksikliği, kalsiyumdan eksik beslenme, stres, kozmetik ürünlerde ve teflon ürünlerde bulunan kimyasallar, vejetaryen diyet, kromozomal bozukluklar (Down sendromu gibi), bağışıklık sistemi hastalıkları,  enfeksiyonlar, yumurtalıkların cerrahi işlem ile alınmış olması, ve kemoterapi için kullanılan ilaçlardır. Adet kanamasının kesilmesi durumunda, mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Menopoz belirtileri nelerdir?

Menopoz süresince fiziksel ve fizyolojik semptomlar, bir arada görülmektedir. Menopoz belirtileri şunlardır:

• Düzensiz menstrüal periyot
• Geceleri aşırı terleme gündüzleri sıcak basması
• Uykusuzluk ve yorgunluk
• Sık idrara çıkma ve idrar tutamama
• Vajinal kuruluk
• Cinsel isteksizlik
• Genital bölgede duyarlılığın azalması
• Deri kuruluğu
• Baş ağrısı
• Yaraların güç iyileşmesi ve morluklar
• Anksiyete ve depresyon
• Aşırı duygusallık ve sinirlilik
• Konsantrasyon zorluğu

Tüm bu değişikliklerin nedeni bu dönemde östrojen oranında azalma olmasıdır. Kadında üretilen testosteron 5 alfa redüktaz adındaki bir enzim ile dehidrotestosteron adlı hormona dönüştürüldüğünde saç kayıpları olur. Bu nedenle bu süreçteki kadınların yaklaşık üçte ikisinde saç dökülmesi görülür.

Menopoza giren kadınlarda en yaygın görülen sağlık sorunları, Osteoporozis ve kalp-damar hastalıklarıdır. Vücudun değişen yapısı, hastalıkları da beraberinde getirebileceği için 6 ayda bir jinekolojik muayene yaptırmalıdır. Ayrıca her yıl en az bir defa smear, mamografi ve hormonal testleri yaptırılmalıdır.

Menopoz tedavisi var mı?

Menopoza giren kadınların ilk sorusu menopoz tedavisi var mı? sorusudur. Menopozda tedavi,  östrojen seviyesindeki azalmaya bağlı olarak ortaya çıkan semptomların azaltılmasına yöneliktir. En etkili tedavi yöntemi hormon tedavisidir. Ancak bu tedavi, hormon bağımlı kanseri (meme kanseri gibi) olanlarda, 60 yaş üstündeki hastalarda ve menopozun başlangıcından 10 yıldan fazla zaman geçmiş kişilerde kesinlikle yapılamaz. Tedavinin öncesinde yaşam stili ve alışkanlıkların doktorla birlikte gözden geçirilmesi gereklidir.

Menopoz döneminin olumsuz etkilerinin azaltılması için alınması gereken önlemler şunlardır:

• Sigara ve alkol tüketmemek (kanser ve başka birçok hastalığın riski azalır)
• Düzenli egzersiz yapmak (sıcak basmaları ve kemik erimesi azalır)
• Yağlı ve yiyecekler tüketmemek veya tüketimi olabildiğince azaltmak
• Meyve-sebze ağırlıklı beslenmek
• Doktorun bilgisi dahilinde günlük 1500–1700 mg kalsiyum almak
• Sıcak basmasını tetikleyen baharatlı yiyecekler ve sıcak içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır.
• Menopoz sonrası yıllık kontroller doktor ile birlikte planlanmalıdır.

Menopoz döneminde etkisi olabilecek östrojen içeren besinler şunlardır:

• Keten tohumu
• Soya ürünleri
• Kurutulmuş meyveler
• Nohut
• Bezelye
• Doğal Fitoöstrojen içeren diğer besinler (Pancar, havuç, salatalık, biber, patates, kabak, sarımsak, patlıcan, bal kabağı, kırmızı barbunya, brokoli, maydanoz, rezene, ahududu, şeftali, çilek)

Her besinde olduğu gibi bu besinlerin tüketiminde de aşırı kaçmamak gereklidir. Organik ve taze ürünlerle beslenmek, menopozun olumsuz etkilerinin azalmasında önemli role sahiptir.