Suriyeliler Hakkında İlginç Bilgiler

Suriye savaşından önce Türkiye’de Suriyeli çok azdı. Suriyeli derken de Suriye Devleti vatandaşından bahsediyorum, zira lanet Sykes-Picot Anlaşması’ndan (ya da bölüşmesinden) önce Suriyeli diye bir millet veya milliyet yoktu. Osmanlı İmparatorluğu’ndan kopan bugünkü Suriye topraklarına Suriye adı verildi ve bu sınırlar içinde kalanlara Suriyeli dendi.

1. Suriyeliler Arapçanın Şamî denen bir ağzını konuşurlar. Lübnan’da konuşulanla çok benzeşir. Türkçeden en çok etkilenen Arap ağzıdır. Arap ağızları veya lehçeleri arasındaki en kibar ağız olmasıyla bilinir.

2. Suriyeliler, Suriye topraklarındaki farklı halkların karışmasıyla meydana gelmiştir. Müslüman Arap akınlarından önce Hıristiyan olan Aramlar ve Süryaniler çoğunluktaydı. Bugün Lübnan’ın çoğunluktaki Hıristiyan halkı Marunilerin anayurdu da Suriyedir. Ve sanıldığı gibi Lübnan’a Müslümanlar yüzünden değil, Bizans yüzünden kaçmışlardır.

3. Bizans İmparatorluğu’nun baskılarından sıkılan Suriyeliler Müslüman Arapların gelişini memnuniyetle karşılaşmışlardır.

4. Müslüman Araplardan önce farklı dillerin (Süryanice, Aramca, Fenikece, Palmiraca) konuşulduğu Suriye’de Arapça bir zaman sonra baskın dil haline gelmiştir.

5. Suriye’de Arapçadan başka Yeni Batı Aramcası, Turoyo (Süryanice ağzıdır ve Türkiye’de de konuşulur) ve Kürtçe konuşulur.

6. Etnik ve/veya dinsel olarak kendini Araplar, Suriyeliler Süryaniler, Nusayriler, Şiiler, Dürziler olarak gören topluluklardan oluşurlar. Ayrıca Filistin savaşından kaçıp gelen Filistinli sayısı da azımsanmayacak kadar yüksektir.

7. Müslümanların ve Arapça konuşan Hıristiyanların çoğu kendilerini Arap olarak görürler. Aramca konuşan Hıristiyan topluluklar ise kendilerine Arami veya Süryani der. Milliyetçiler ise kendilerine Suriyeli derler. Ancak bugünkü Suriyelilerin büyük çoğunluğu Araplaşmış yerel Suriye halklarından gelir. Sülalelerinde Türk olan Suriyeli sayısı da çoktur. Türkiye’yle ortak sınır boyunda çoğunlukla Kurmanci (Türkiye’de yaygın konuluşan Kürtçe) konuşan Kürtler yaşar. (Irak’taki Kürtlerin çoğu Sorani Kürtçesi konuşur.)

8. Osmanlı İmparatorluğu zamanında tehcire tâbi tutulan Ermenilerin büyük bir kısmı da Suriye’de kalmıştır. Bundan başka Hatay’ın Türkiye’ye katılmasından sonra bu ilde yaşayan Hıristiyanların (Ermeni, Rum) büyük bölüme de Suriye’ye göçmüştür.

9. Aslında Lübnanlılar ve Suriyeliler aynı insanlardır. Bugün farklı milliyetlere sahip olmalarının sebebi siyasidir. (Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar gibi).

Beyrut’a Gitmeden Önce Bilmeniz Gereken 5 Şey

10. Suriye’deki savaş yüzünden dünyanın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük insani krizin öznesi olmalarına rağmen, Suriye savaştan önce Arap ve Orta Doğu dünyasının en barışçıl, huzurlu ve mutlu ülkelerinden biriydi.

11. Suriyeli Osmanlı vatandaşları Osmanlı’nın parçalanma “oyununda” aktif rol oynamamıştır. Hatta Türklerle birlikte Çanakkale’de bile savaşmışlardır. Bugünkü Lübnanlıların, Ürdünlülerin ve Suudilerin aksine halkın büyük çoğunluğu Osmanlı tebaasından kopmak istememiştir.

12. Ve son olarak, Suriyeliler insandır, çocuktur, annedir, kadındır, babadır, dededir, öğretmendir, doktordur, öğrencidir ve bizden çok da farklı değillerdir. Hor görmeden, acımasızca yüklenmeden önce bunları hatırlamanız dileğiyle!