Dünyanın en prestijli ödülleri arasında bulunan Nobel ödülleri, Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin girişimiyle 1901’de verilmeye başlanmıştır. Kimya, fizik, edebiyat, barış, fizyoloji ve tıp alanındaki başarılı kişilerin almaya hak kazanabildiği Nobel ödülleri denildiğinde Türkiye’de Nobel ödülü alan kişiler; edebiyat alanında Orhan Pamuk (2006), fizik alanında ise Aziz Sancar (2015) olmuştur. Bu yazımızda Nobel ödülleri hakkındaki gerçekleri yazdık.
Nobel Ödülü Hakkında Bilgiler
En genç Nobel ödüllü: Malala Yousafzai
Pakistanlı insan hakları aktivisti 2014’te 17 yaşındayken Nobel Barış Ödülü almıştır. Taliban’ın kız çocuklarının eğitim hakkını elinden almasına karşı çıkan Malala Yousafzai, çabasıyla tüm dünya tarafından konuşulmuştu. 2012’de başından vurulan ve hayatta kalmayı başaran Malala, para ödülünü kız çocuklarının eğitimi için kullanmıştır. Malala, insanlığa örnek olmaya devam ediyor.
En yaşlı Nobel ödüllü: John B. Goodenought
1922 Almanya doğumlu John B. Goodenought, 2019’da kimya ödülü kazandığında tam 97 yaşındaydı. John B. Goodenought, makine mühendisliği ve malzeme bilimi alanında hizmet vermeye devam ediyor.
Hayatını bilime adamıştı: Marie Curie
Polonyalı kimyager ve fizikçi Marie Curie; 1903’te fizik, 1911’de kimya alanında Nobel kazandı. Curie’nin kızı ve eşi 1935’te Nobel kazandı. Marie Curie, 1934’te aşırı doz radyasyon nedeniyle hayatını kaybetti.
Büyük yanlış: Johannes Fibiger
Danimarka asıllı doktor Johannes Fibiger, 1926’da Nobel ödülüne layık görüldü; fakat Fibiger’in yuvarlak solucanın sıçanlarda ve farelerde kansere yol açtığını gösteren çalışması doğruyu yansıtmıyordu. Gerçek anlaşıldığında Fibiger, hayatta değildi. Ödül feshedilmese de büyük bir hata olduğu açıklaması yapıldı.
Kural ihlali: Raplh Steinman
Nobel ödülleri, kurallar gereği ölmüş bir bilim insanına verilemez. Bu durumun bir istisnası 2011’de yaşandı. Komite, tıpçı Raplh Steinman’ın yalnızca birkaç gün önce hayatını kaybettiğini bilmeden Steinman’ı ödüle layık bulduğunu duyurdu. Ödülün Steinman’ın kızında kalmasına karar verildi.
Yok sayılan bir bilim insanı: Lise Meitner
Otto Hahn, nükleer füzyon çalışmalarıyla 1945’te ödül aldı. Çalışmalarına katkısı olan arkadaşı Lise Meitner’den bahsetmedi. İkili tekrar çalışmadı. 1982’de Meitner’in değeri anlaşıldı ve en ağır element 109’a onun adı (meitnerium) verildi.
Nobelsiz 49 yıl
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı dönemlerinde Nobel ödülü verilmedi. Nobel ödülü verilmediğinde para vakfın kasasında kalıyor.
Reddedilen Nobel: Jean Paul Satre, Le Duc Tho
Jean Paul Satre, 1964’te edebiyat alanında ödüle layık görüldü. Resmi kurumlardan gelen ödülleri kabul etmeyen Jean Paul Satre, Nobel ödülünü de kabul etmedi. Nobel ödülünü reddeden bir isim daha vardı: Le Duc Tho. 1973’te barış ödülüne layık bulunan Le Duc Tho, ödülü kabul edecek pozisyonda olmadığı gerekçesiyle ödülü kabul etmedi.
Hapisteyken gelen ödül
Alman gazeteci Carl Von Ossietzky, Birmanyalı politikacı Aung San Suu Kyi ve Çinli insan hakları aktivisti Liu Xiaobo ödülü kazandıklarında gözaltında tutuluyorlardı. Nobel ödülü kazanan ilk Çin vatandaşı Liu Xiaobo olmuştu.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir:
Pulitzer Ödülü Kazanmış 10 Kitap
2019 Nobel Tıp Ödülü Sahipleri Belli Oldu
Sıcak Gündem
Ampul Seçimi: Tasarruflu Ampul mü, LED Ampül mü?
Şarap Nasıl İçilir?
Bunları Okudunuz mu?
