Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?

Doğum kontrol yöntemleri nelerdir, bir kadın hamile olmaktan nasıl korunabilir sorularının cevabını bugün sizler için derledim. İstenmeyen gebelikleri önleme konusunda geliştirilmiş pek çok doğum kontrol yöntemi var. Tüm doğum kontrol yöntemlerinin kendilerine göre  avantajları ve dezavantajları bulunuyor. Tüm bu bilgileri edinmek ve bilinçli olmak oldukça önemli.

Esasında doğum kontrolü demek, bir çiftin bakabileceği kadar çocuk sahibi olması gerektiğidir. Bu cümle genel olarak nüfusun azalması olarak anlaşılsa da, bu kanının yanlış olduğunu belirtmeliyim. Zira önemli olan, çiftlerin ekonomik ve sosyal özgürlükleri kadar çocuk yapmasıdır. Şimdi, gelin birlikte doğum kontrol yöntemleri nelerdir, ülkemizde en çok hangi doğum kontrol yöntemleri uygulanıyor inceleyelim.

Türkiye’de En Çok Hangi Doğum Kontrol Yöntemleri Kullanılıyor?

Ülkemizde en fazla kullanılan doğum kontrol yöntemleri dünya geneline göre incelediğinde, rahim içi araçları olarak sonuçlanıyor. Nitekim Avrupa’da İngiltere’de, Amerika’da Kanada’da doğum kontrol hapları oldukça fazla tercih ediliyor. Ancak ülkemizde bu hapların kullanılma oranı %3-4’tür. Tam aksine batı ülkelerinde rahim içi araç kullanma oranı %3-4.

Yapılan araştırmalar Türkiye’de rahim içi araçların %15-20 civarında kullanıldığını ortaya çıkardı. Rahim içi araçlar dışındaki modern yöntemler ülkemizde az tercih ediliyor. Doğum kontrol yöntemleri geleneksel yöntemler ve modern yöntemler olarak ikiye ayırmak mümkün. En fazla kullanılan modern yöntemler, deri altı implantları, doğum kontrol hapları, hormonlu ya da hormonsuz spiral kısaca rahim içi araç ve kondom olarak sınıflandırılabilir.

Doğum kontrol yöntemlerinden biri de geleneksel yöntemlerdir. En çok kullanılan geleneksel yöntemden birincisi geri çekilmedir. İkincisi ise takvim yöntemidir. Takvim yönteminde, hamile kalınması olası zamanlarda çiftler ilişkiye girmekten kaçınır.

Doğum Kontrol Yöntemleri

Geri Çekme

Geri çekme yöntemi doğal bir yöntem olmakla birlikte, eski dönemlerden bu yana tüm toplumların tercihi olmuştur.  Türkiye’de ise aile planlamasında en çok tavsiye edilen doğum kontrol yöntemi olarak biliniyor. Ancak koruma oranının düşük olduğunu söylenebilir.

Doğum Kontrol İmplantı

Doğum kontrol yöntemleri arasında yer alan implant, oldukça cesaret gerektiren bir işlem gibi görünüyor. Bu yöntem de yalnızca progesteron hormonunu içeren ince ve küçük bir kapsül deri altına hekimler ya da hemşireler tarafından yerleştirilerek, kadının korunması sağlanıyor. Doğru uygulandığı takdirde %99’a kadar varan koruma sağlanabiliyor. Bu yöntem, uygulamadan sonraki 24 saat içerisinde etkisini göstermeye başlıyor. Anne sütünü etkilemeyen bu yöntemin esas amacı, spermin fallop tüplerine erişimini engellemektir. Aynı zamanda kadın yumurta salınımı da implant yöntemi ile durdurulabilir.

Üç Aylık Koruyucu Doğum Kontrol İğnesi

Üç aylık koruyucu doğum kontrol iğnesi, her üç ayda bir doktor ya da hemşire tarafından enjekte ediliyor. İçerisinde yumurtlamayı önleyici olarak yalnızca progesteron hormonu bulunuyor ve koruma oranı %94’e kadar yükselen etkili bir doğum kontrol yöntemi olarak biliniyor. Bu yöntem, rahim ağzındaki salgıyı kalınlaştırıp erkek spermlerinin rahmin içine girmesine de engel oluyor. Fakat şunu da söylemek gerekir ki, bugün üç aylık doğum kontrol iğnesi yapan kişiler arasında hamile kalanlar da var. Bu nedenle kondomla birlikte kullanıldığında %100 koruma sağlayabiliyor. Bu yöntemi uygulayan kadınlar gebelik istediği zaman hemen bırakamadığı gibi,  doğurganlığı da ertelemek zorunda kalıyor.

Doğum Kontrol Hapı

Doğum kontrol hapları her gün düzenli olarak kullanıldığı zaman, içerisindeki yüksek miktardaki östrojen ve progesteron hormonları yardımıyla hamile kalmayı yaklaşık olarak %91-92 oranında engelliyor. Bu yöntem tercih edilecekse, hapı sadece belirli günlerde değil her gün kullanmak gerekiyor. Doğum kontrol hapları sadece gebeliği önlemekle kalmıyor, vücuda farklı etkileri de mevcut. Kansızlığı azaltıyor, adet ağrılarını hafifleterek düzene sokuyor. Doğum kontrol haplarının rahim ve yumurtalık kanserine karşı etkili olduğu da biliniyor. Kadınlar bu yöntemi kullanırken biraz daha tedirgin. Çünkü akıllara ‘’ Bu haplar, hamile kalmak istersem engel olur mu?’’ sorusunu getiriyor. Uzmanlar, hapı kullanmayı bıraktığınız anda hamile kalabileceğinizi söylüyor. Herkes, ezbere doğum kontrol haplarını kullanamıyor. Yararları olduğu kadar zararları da mevcut. Kullanmasında sakınca olan kişiler;

• 35 yaş ve üstü kadınlar
• Emziren kadınlar
• Şeker, tansiyon ve benzeri kronik hastalığı bulunan kadınlar
• Sigara içen kadınlar
• Ameliyata hazırlanan veya yeni ameliyat olmuş kadınlar, doğum kontrol haplarını kullanmadan önce mutlaka bir hekime danışmalıdır.

Doğum Kontrol Bantları

Türkiye’de 2002 yılından beri kullanılan doğum kontrol bantları, gebeliği önleme konusunda %91 başarılı bir sonuca sahip. Doğum kontrol bantları, içeriğinde haplar gibi östrojen ve progesteron hormonlarını ihtiva ediyor. Spermlerin yumurtaya ulaşmasına engel olarak koruma sağlıyor.

Doğum kontrol bantlarının uygulama alanları ise kolun üst kısmı, sırt, karın ve popodur. Oldukça basittir ve etkilidir. Doğum kontrol bantlarının göğüs bölgesinden uzak olacak şekilde kullanımı tavsiye edilir. Doğum kontrol bantları 90 kilo ve üzeri kadınlarda tek başına uygulandığı takdirde tehlikeli olabilir. Hafta da bir defa yenisi ile değiştirebilirsiniz. Doğum kontrol yöntemleri nelerdir başlıklı yazımda sizi kullanırken zorlamayacak ve sağlığınıza herhangi bir zarar vermeyecek bir yöntem varsa o da doğum kontrol bantlarıdır.

Doğum Kontrol Süngeri

Doğum kontrol süngerleri, yuvarlak, yumuşak ve üzerinde çıkarılmasını kolaylaştıran bir ip barındırır. Doğum kontrol süngerleri, ilişkiye girmeden önce vajina girişine konulur ve bu şekilde rahim ağzı kapatılmış olur.

Doğum kontrol süngerileri ile korunma oran %76 ile %88 arasındadır. Koruma oranı oldukça düşük olduğundan tek başına kullanıldığı zaman tam anlamıyla koruma sağlamaz. Bu durumda kondom ile kullanılması etkili olacaktır. Doğum kontrol süngerleri spermleri öldürücü etkisiyle de tanınıyor.

Emzirmek

Doğumdan sonraki ilk 6 ay kadınların  korunması için etkili bir süreçtir. Ancak emzirdiği için başka şekilde korunma yöntemine gerek duymayan kadınların kısa zamanda tekrar hamile kaldığı da görülmüştür. Gündüz 4 saatte bir emziren, gece ise 6 saatte bir emziren kadınlar yumurta üretemezler. Bu durum da doğal olarak gebeliği engeller. Ancak emzirme yöntemi sadece ilk 6 ay geçerlidir.

Bir Aylık Doğum Kontrol İğnesi

Bir aylık doğum kontrol iğneleri kadınların yumurtlamasına engel olur. Bu iğnelerin hem östrojen hem de progesteron hormonu içerdiği biliniyor. Düzenli kullanıldığı zaman %99’a kadar etki sağlıyor. Ancak emziren kadınların sütüne geçebilme tehlikesi olduğundan, onlara uygulanması tehlikelidir ve tavsiye edilemez. Bir aylık doğum kontrol iğnesi, baş dönmesi ve baş ağrısı gibi şikayetleri ortaya çıkardığı gibi, göğüslerde hassasiyet de yaratabilir.

Doğum Kontrol Halkası

Doğum kontrol halkası küçük ve esnek bir yapıya sahiptir. Östrojen ve progesteron hormonu içeren halka, vajina içine yerleştirildiği zaman gebeliği önler ve yumurtlamanın durmasına yardımcı olur. Doğum kontrol halkası ile korunmak gebeliği %91 oranında engelliyor. Doğru kullanıldığı zaman güvenli olduğu gibi, ekonomik ve basit bir yöntem olabiliyor. Her ay yenisi ile değiştirmek yeterli olacaktır.

Servikal Kapak

Rahim boynu olarak tanınan servikal kapak, servikse takılarak kullanılır ve yumuşak silikondan imal edilmiştir. Şekli itibariyle denizci şapkasını da andıran bir doğum kontrol aracı olarak bilinir. Servikal kapak, gebeliği %71 ile %86 oranında engelleyebilme özelliğine sahiptir. İlişkiye girmeden önce vajinanın derinlerine takılarak kullanılabilir. Bu şekilde spermlerin vajinaya ulaşması engellenmiş olur.

Kadın Prezervatifi / Kadın Kondomu

Kadın prezervatifi vajina içine yerleştirilir ve doğru kullanımı halinde gebeliğe %79 oranında engel olur. Kadın prezervatifi hamileliği önlemenin yanı sıra, cinsel yolla bulaşabilecek tüm hastalıkların da önüne geçer. Bu yöntem, birliktelik öncesinde kullanılır.

Rahim İçi Araç (RİA) – Spiral

Kadın rahminin iç kısmına yerleştirilen, ufak ve plastik bir araç olan rahim içi araçlar, bakır ve hormon yani progesteron içeren türlere sahiptir. Ria yani spiral ancak bir doktor ya da hemşire tarafından, ilişki öncesinde rahim boynu ölçülerek takılabilir. İki tür spiral de, rahmi uyarır. Bu şekilde bölgeyi sperm ve yumurta için yaşanmaz duruma getiren bir salgı salgılar. Progesteron salgılayan özellikteki rahim içi araçlar rahim iç yüzeyini incelterek servikal mukusunun artmasına yardımcı olur. Yumurta salınımına engel olarak gebeliği önler. Bu yöntem adet döneminin ilk 12 günü içinde uygulanabilir. Herhangi bir ek yardım almadan %98 oranında gebelik önlenir. Uzun süre etkili olabilir. Çıkarıldığı zaman hemen halime kalınabilir. Aynı zamanda hiçbir ilaçla etkileşime girme özelliği yoktur.

Doğum Kontrol Diyaframı

Doğum kontrol yöntemleri nelerdir sorusuna verilebilecek cevaplardan biri de doğum kontrol diyaframıdır. Doğum kontrol diyaframı diğer tüm yöntemler gibi gebeliği önler. Servikal kapağa benzer bir korunma aracı olmakla birlikte, vajinanın içine yerleştirilerek kullanılmaktadır. Bükülebilir bir yapısı vardır. Doğum kontrol diyaframı %88 oranında koruma sağlayabilir. Her birliktelik öncesinde takılması tavsiye edilir.

Spermisit

Spermisit, spermlerin yumurtaya ulaşmasına engel olan ve kimyasallar içeren bir doğum kontrol yöntemi olarak tanınır. Birliktelik öncesinde vajinaya yerleştirilerek uygulanmaktadır. Yaklaşık olarak %71 oranında koruma sağlayabilir. Bu denli düşük bir koruma oranı olduğundan tek başına kullanılması önerilmemektedir.

Erkekte Sperm Kanallarının Bağlanması

Doğum kontrol yöntemleri nelerdir diye sorarken bu yöntemlerin yalnızca kadınlar üzerinde uygulandığını zannediyoruz. Oysa erkekler de bu önlemlerin içinde yer alır. Erkeklerdeki sperm kanallarının ameliyatla kapatılması işlemine sperm kanallarının bağlanması adı verilir. Bu işlem kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir. Bir daha gebeliğe yol açmayacak şekilde geri dönüşümü mümkün değildir. Spermler meniye aktarılmaz ve vücutta emilir. Bu durumda erkeklerde herhangi bir sağlık sorunu meydana gelmez.

Kadında Tüplerin Bağlanması

Kadında tüplerin bağlanması yöntemi, yumurtaların rahme doğru ilerlediği tüplerin ameliyat yöntemi ile bağlanmasıdır. Bu uygulama ile kadınlar gebeliği %100 engeller. Fakat gebe kalınmak istendiği zaman geri dönüşümü imkânsız denecek kadar zor olabilmektedir. Bu işlem uygulandıktan sonra kadınlarda cinsel isteksizlik, adet kanamalarında herhangi bir değişim gözlemlenmez.

Kondom (Prezervatif)

Doğum kontrol yöntemleri nelerdir, en doğal yöntemi hangisidir diye soracak olursanız kondom yöntemi cevabını verebilirim. Prezervatif erkek üreme organına uygun olarak tasarlanan, bir çeşit kauçuktan yapılan, oldukça ince ve esnek yapıda olan bir çeşit korunma yöntemlerinden biridir.  Erkekten gelen spermlerin kadına ulaşmasına engel olur. Doğru kullanıldığı zaman %82 ile %92 oranında etkili olabilir. Gebeliği önlemenin yanı sıra, cinsel yollarla bulaşan hastalıkların da önüne geçer. Sağlığa zarar verecek hiçbir yan etkisi bulunmamaktadır. Her birliktelik de yeni ve hiç kullanılmamış bir prezervatif kullanılmalıdır. Paket ilişkiden önce açılarak mikrop kapması önlenmelidir. Prezervatif satın alırken son kullanma tarihi geçmiş olan ürünleri almanız korunma oranını azaltabilir.

Bu yöntemler, mutlaka uzman bir doktor kontrolünde uygulanmalıdır. Özellikle doğum kontrol hapları doktor tavsiyesi olmadan ezbere eczaneden temin edilmemelidir. Bu ihmal, rahminize ve yumurtalıklarınıza zarar verebilir, bir daha hiç çocuk sahibi olamama tehlikesine yol açabilir. Bu nedenle, doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak ve sağlığınız için en uygun yöntemi uygulamak oldukça önemli.  Bebek sahibi olmak belki de dünyanın en güzel duygusu, ama bakımını üstlenemeyeceğiniz, istemediğiniz bir bebeği dünyaya getirmek en başta doğacak olan bebeğe haksızlık. Bu nedenle doğum kontrol yöntemleri nelerdir, mutlaka bilinmeli.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir:
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Testi
Uzun Süreli İlişkilerde Cinsel İstekliliği Nasıl Koruyabilirsiniz?
Eşsiz Bir Mucizenin İşaretleri: Gebelik Belirtileri