Harçlığın Çocuklar Üzerindeki Etkileri: Çocuklara Harçlık Ne zaman ve Hangi Ölçülerde Verilmeli?

Çocuklar belli bir yaşa kadar bütün ihtiyaçları aileleri tarafından karşılandığı için, para birikimini bilmezler. Ebeveynler  birikim yapma alışkanlığı kazandırmak için çok küçük yaştan itibaren çocuklarına oyun da zannedebilecekleri kumbara gibi ürünler alarak para biriktirmelerini isterler.

Fakat o yaşlarda çocuklar için  bu sadece oyun gibi algılanır. İlkokula başladıklarında para birimlerini öğrendiklerinde anlamaya başlarlar. Ancak bu dönemden sonra çocuklarımıza para yönetimini öğretmemiz gerekmektedir. Peki harçlık vermeye ne zaman başlamalı, hangi sıklıkta ne kadar verilmeli?

Çocuklar, okul döneminde arkadaşlarından ve çevresinden çok etkilenirler. Her çocuk harçlık almak ister ve harcamak için bazen ihtiyacı olmayan şeylere de yönlenebilirler. Aileler çocuklarına ilk önce ihtiyacı kadar para harcamayı öğretmelidirler. İhtiyacı dışında alınan şeylerin gereksiz olduğu ve alınmaması gerektiği aşılanmalıdır. Harçlık verirken belirli günler seçilmeli ve aynı miktarda para verilmelidir. Bir sonraki harçlık verilene o kadar o parayla idare edilmesi gerektiği öğretilmelidir. Bilinçsiz tüketimin zararları anlatılmalıdır. Çocuğun yaşına ve ihtiyacına göre harçlık belirlenmelidir. 

Uzmanlar bu konuda bazı ailelerin gereğinden fazla harçlık verdiğini öne sürmektedirler. Bu durumda ise çocuklar birbirini kötü yönde etkileyebilirler. Harçlıklarını düzenli şekilde kullanmayı öğrenene kadar sadece günlük ihtiyaçları kadar verilmelidir.

Bu düzen oturduktan sonra çocuklara haftalık harçlık verilmeye başlanabilir. Fakat bu sisteme geçildiğinde çocuklara ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra parasının bir bölümünü ayırması gerektiği söylenmelidir. Parayı doğru kullanması ve tasarruf etmesi gerektiği bilgisi verilmelidir. Eğer çocuk bu bilinçle parasını kullanmayı öğrenirse zamanla harçlığından bir miktarını ayırıp birikim yapmaya başlayabilir.

Uzmanlar Uyarıyor!

Psikologlar okula giden çocukların en büyük sorunlarının başında harçlık miktarı olduğunu söylüyorlar. Çocuğun ihtiyacı dışında çok para harcaması zamanla kişilik problemlerine yol açabilir. Bir süre sonra paranın değeri kendi kişiliğin önüne geçebilir. Her şeyi alabilme dürtüsü zamanla egoya dönüşebilir ve bu durum ergenlik döneminde çok büyük sıkıntılara yol açabilir.

Sürekli para harcaması, ihtiyacı dışında şeyler alması belli bir noktadan sonra sahip olduğu şeylere değer vermemesine bile yol açabilir. Elindekiyle idare etmesini bilmediği için sürekli para harcama hissi oluşabilir. Diğer yandan ekonomik durumu düşük olan aileler çocuklarına ellerinden geldikleri kadar harçlık verebildikleri için bu durum çocuklarda içe kapanıklığa, sosyal ilişkilerinde sorunlara ve özgüven problemi yaşamalarına sebep olabilir. Bu sorunlar ergenlik döneminde daha çok ortaya çıkar ve bazen çok büyük psikolojik sorunlara yol açabilir.

Peki Uzmanlara Göre Bu Durumu Nasıl Önleyebiliriz?

• Öncelikle harçlık miktarına ve zamanına anne baba ortak karar vermeli ve karşılıklı anlaşma yaparak harçlık dışında ekstra para verilmemelidir.
• Çocuğa harçlığı ile ne alması gerektiği öğretilmelidir. Diğer ihtiyaçlarının anne ve babası tarafından karşılanacağı söylenmelidir.
• Verilen harçlık okul hayatında onun ihtiyacını karşılayacak miktarda olmalıdır. Ne çok fazla ne de çok az.
• İhtiyacı dışında para harcadığı zaman kalan paranın ona yetmeyeceği ve asıl ihtiyacı olan şeyi alamayacağı örneklerle anlatılmalıdır.
• Birikim yapmanın faydaları anlatılmalı ve çocuğu birikim yapmaya yönlendirici davranışlarda bulunulmalıdır.
• Harçlıklarından az bir miktar da olsa ayırabilmesi gerektiği söylenmeli ve biriken parası ile sizin gözetiminiz altında istediği şeyi alabileceği konusunda teşvik edilmelidir.
• Bu şekilde çocuklarımızın özgüveni artar, kendi sorumluluklarının farkında olur, hayatını idare edebilme alışkanlığı edinir ve ileride karşılaşacağı sorunlarla mücadele edebilme gücünü arttırır.