Hollanda’da bulunan Noordwijk merkezli ESTEC Avrupa Uzay Araştırma ve Teknoloji Merkezi Malzeme ve Elektrik Bileşenleri Laboratuvarında bir prototip oksijen tesisi kuruldu. Doktora çalışmalarını ESA’nın desteklediği İskoçya Glaskow Üniversitesi’nden Beth Lomax “kendi tesisimize sahip, oksijen üretimine odaklanmamıza ve onu regolith (ay toprağı) simulantından çıkarıldığı için bir kütle spektrometresi ile ölçmenize izin veriyor, bu durum uzay araştırmaları için ileri akademik araştırmalardan yararlanmak anlamına gelir. Ay’da bulunan kaynaklardan oksijen alabilmek, hem nefes almak hem de yerel roket yakıtı üretiminde gelecekteki ay yerleşimleri için son derece yararlı olacaktır” dedi.
ESA araştırma görevlisi Alexandre Meurisse ise “ ve şimdi işletmede bir tesisimiz var, örneğin çalışma sıcaklığını düşürecek nihayetinde bu sistemin bir gün Ay’a uçabilecek bir versiyonunu tasarlayarak orada ince ayar yapabiliriz” şeklinde açıklamada bulundu.
Ay Toprağı Nasıl Çıkarılacak?
Ay yüzeyinden alınan numuneler Ay toprağının en bol bulunan tek elementli olan ağırlıkça %40-45 oranında oksijenden oluştuğunu doğrular. Ancak bu oksijen mineraller veya cam formunda oksitler alarak kimyasal olarak bağlanır bu nedenden dolayı her kullanım için uygun değildir. ESTEC’in oksijen ayırıcı cihazı erimiş tuz elektrolizi adı verilen 950°C ısıtılmış bir elektrolit görevi görmek üzere erimiş kalsiyum klorür tuzu içeren metal bir sepete Ay toprağı yerleştirilmesini içeren bir yöntem kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu sıcaklıkta Ay toprağı katı kalmaktadır. Ancak içinden bir akım geçirilmesi oksijenin Ay toprağından çıkarılmasına ve anoda toplanacak tuz boyunca göç etmesine neden olur. Bir bonus olarak bu işlem regoliti (regolit: kayayı toplayan, gevşek, heterojen yapay bir metaryaldir) kullanılabilir metal alaşıma da dönüştürür.
Aslında bu erimiş tuz elektrolit sistemi İngiltere’de bulunan Metalysis firması tarafından ticari metal ve alaşım üretimi için geliştirilmiştir. Glasgow Üniversitesi’nden Beth Lemox’ın PHD’si ESTEC’de yeniden oluşturulmadan önce süreci incelemek için şirketle çalışmayı istiyor.
Beth Lemox “Metalysis’te işlem tarafından üretilen oksijen istenmeyen bir yan üründür. Bunun yerine karbonmonoksit ve karbondioksit olarak salınır. Yani reaktörler oksijen gazına dayanacak şekilde tasarlanmıştır, bu yüzden oksijeni elde etmek için ESTEC versiyonunu yeniden tasarlamamız gerekiyor. Laboratuar ekibi, ESTEC’in kurulumunu ve güvenli çalışmasını sağlamakta çok yardımcı oldu” dedi.
Kurulan oksijen tesisi sessizce çalışır, süreçte üretilen oksijen şimdilik egzoz borusuna boşaltılır ancak sistem gelecekteki yükseltmelerden sonra depolanır. ESA araştırma görevlisi Alexandre Meurisse konuya dair “üretim süreci farklı metallerin karışmasını geride bırakıyor ve bu da onlardan üretilecek en faydalı alaşımların neler olduğunu ve ne tür uygulamalar yapılabileceğini görmek için başka yararlı araştırma hattı oluşturuldu” şeklinde açıklamada bulundu.
Ardından devam ederek “örneğin doğrudan 3D olarak yazdırılabilirler mi yoksa rafine edilmelerimi gerekir? Metallerin kesin kombinasyonu Ay toprağının Ay’ın neresinden alındığına bağlı olacaktır. Burada önemli bölgesel farklılıklar olacaktır” dedi.
ESA’nın amacı 2020’nin ortalarına yönelik ilk teknoloji gösterimi ile Ay’da sürdürülebilir bir şekilde çalışabilecek bir “pilot tesis” tasarlamak olacaktır. ESA’nın yapılar, mekanizmalar ve malzemeler bölümü başkanı Tommaso Ghidini “ESA ve NASA bu sefer mürettebatlı görevlerle Ay’a geri dönecek” diye açıklamada bulundu.
Sıcak Gündem
Hintlilerin Alnındaki Kırmızı Noktanın Anlamı Nedir?
Benler Yalan Söylemez: Vücuttaki Benlerin Anlamları Nelerdir?
Bunları Okudunuz mu?
